Kinabuhi ni San Lorenzo Ruiz
Hi Lorenzo Ruiz ipinanganak ha Binondo, Manila ha posible nga tuig tikang 1600 ngada 1610. Han bata pa hiya nag-ukoy hiya ha kombento kaupod an mga Dominikano nga mga kapadian kun diin nagin sacristan hiya ha simbahan han Binondo. Nahibaro hiya han Espanyol nag pinulongan nga han katekismo han Katoliko nga tulo-ohan. Katima hin pira katuig, iya nakarawat an titulo nga ‘eskribano’ o notaryo. Aktibo liwat hiya nga myembro han Cofradia han Mahal nga Rosaryo – usa nga organisasyon nga deboto kan Birhen Maria. Nag-asawahan hiya ngan ginbendisyunan hira hin tolo nga anak.
Ha tuig 1636, may-ada krimen nga pagpatay nga nahinabo ha Manila. Nagimbistigar an mga awtoridad nga Espanyol ngan hi Lorenzo usa han ira makusog nga gintahapan. Maaram an mga Dominikano nga mga misyonero nga inosente hi Lorenzo kundi diri gud hiya makakaiwas han pagbutang-butang han mga awtoridad nga Espanyol ha iya. Salit gin-aghat hi Lorenzo han mga Dominikano nga misyonero nga umupod ha Japan. Waray niya diretso karawata an ira imbitasyon kay nadiri hiya pagbaya han iya asawa ngan mga anak. Ginpatapud hiya nga mabalik hira kun umupod hiya ha Japan, salit kawara han isyu mahitungod han nahitabo nga krimen ha Manila, nagdesisyon hi Lorenzo hin pag-upod han biyahe ngadto hin usa nga harayo nga lugar.
Hadto nga mga panahaon, may-ada balaud an Japan hin pagsirut hin kamatayon han mga Kristyanos. Usa han mga pagpakuri amo an ‘pagbitay hin usa nga ukad’ (hanging in the pit) dida ha bukid ha Nagasaki. Ini nga pagpakuri ginhihimo pinaagi hin pagsablik hin damu nga tubig. Iginhihigut iton ira siki ngan it ira lawas gintutuwad samtang it ira ulo nakababad hin ukad nga puno hin hugaw hit tawo. Gin-again ngan gin-antos ini ni Lorenzo nga mga pagpakuri han iya pagsupak han sugo han mga Hapones nga igdumiri an iya pagto-o kan Hesus. Han pagpaki-anhi ha iya nga iya bayaan an iya pagto-o para hiya matalwas han mga pagpakuri, nagbaton hiya hin pagsering: Kristyano ako, ngan magpapabilin ako pagin Kristyano ngada hit akon kamatay. Ha Ginoo ko la ighahalad it akon kinabuhi. Bisan kun may-ada ako sakayukot nga kinabuhi, ighahalad ko ini ngatanan ha Iya.
PAHI-UNA NGA PAG-AMPO
Makagarahum nga Amay, ginhatag Mo ha amon hi San Lorenzo Ruiz nga usa nga susgaranan hin waray pagruhaduha nga pagtapod ngan diri mababantad nga kadasig samtang naatubang hiya han kamatayon para ipasabot an iya pagtuo. Tagi kami hin sugad nga pagtapod ngan kadasig para magpabilin kami kaatinumanon hit amon pag-atubang hit mga kakurian ngan mga paghugay dida hit amon kinabuhi.
Iginhahalad namon it amon mga pangamaya ngadto han Ginoo pinaagi hit imo bulig para dida hit amon mga buhat, mahibaruan ngan mas higugma-on pa namon hi Hesus, an amon Ginoo ngan magtaralwas. Nangangamaya kami ha imo mga panabang hini nga Novena hin mapaubsanon nga kasingkasing, para hit paghimaya hit Dyos ngan hit pagpasidungog han imo pagdarag-an nga usa nga martyr ni Kristo ngan panalipud han mga Kristyanos.
O madinasigun nga San Lorenzo Ruiz, usa ka nga maupay nga susgaranan nga amay hit pamilya, usa ka nga saksi ni Kristo ngada han urhi nga mga oras han imo kinabuhi dinhi ha kalibutan. Waray ka pagruha-duha hin pagsering nga bisan kun may-ada ka sakayukot nga kinabuhi, ighahalad nimo ngatanan kan Hesus. Ig-ampo mo kami ha atubangan han trono han Gihahataasi ngan tagi kami hin kaanagyan nga kusog, labi an an mga amay han pamilya, nga magpanguna hit ira tagsa tagsa nga pamilya hin pag-ampo ug pagdayaw ha Imo. Amen.
RESPONSORIO
Mag-uruna: Damo an nahigugma han ginhadian ni Jesus ha langit, kundi guti la an nagdadara han iya Kruz. Damo an nagtatalinguha hin kasayunan, kundi guti la an karuyag mag-antos. Damo it karuyag bumulig hit bangkete, kundi guti la an karuyag magpu-asa. Ngatanan naghihingyap magrayhak kaupod Niya, kundi guti la an andam magsakit para ha Iya.
Baton: Kundi an para ha akon, an Kros gud la han aton Ginoo JesuCristo an akon ipaparayaw; kay pina-agi han Iya Kros patay an kalibutan para ha akon, ngan patay na ako para han kalibutan. (Gal. 6:14)
Mag-uruna: An Kros pirmi andam ngan naghuhulat ha imo bisan diin. Diri ka makakiwas hini bisan diin ka kumadto; kay bisan ka diin kumadto imo gindadara it imo kalugaringon, ngan pirmi nimo hiaagian it imo kalugaringon. Kulawi ha bawbaw o ha ilarum, ha gawas o ha sag-ud hit imo kalugaringon, ngan bisan diin, imo hikikit-an an Krus. Ngan bisan diin kinahanglan may-ada mo pag-ilob, kun hingyap mo makarawat an kamurayaw ha imo kalugaringon, ngan makakarawat mo an kinabuhi nga waray katapusan. (Baton)
Ngatanan: Ginoo JesuCristo, pakusga kami hin pagsunood ha imo diri la han pagpinit-pinit han tinapay, kundi kaupod na an pag-inum han kales han kakurian. Buligi kami paghigugma ha Imo, para la ha Imo ngahaw ngan diri para hit amon kalugaringon nga panuyo. Buligi kami magin takus pag-antos ha Imo ngaran, Hesus, an ginraysang nga nabanhaw nga Ginoo ngan manunubos namon, yana ug ha kadayunan. Amen.
UNA NGA ADLAW
(Managdi han Pahiuna nga Pag-ampo)
Makagarahum nga Amay, ginpili Mo hi San Lorenzo Ruiz, mapaubsanon nga sacristan ha Binondo, hin pagdara han Ebanghelyo ha Japan. Gintatawag Mo liwat kami nga imo magin misyonero, pagpasamwak han maupay nga sumat ngan han kalipay han Imo ginhadian. Palamraga an amon mga huna huna nga maginmatinumanon ngan epektibo kami hit padpasamwak hini nga misyon, syahan hit amon mga panimalay ngan hit amon igkasitawo. San Lorenzo Ruiz, matinumanon ka han imo obligasyon nga usa nga sacristan, pagtima han adlaw-adlaw nga Misa ngan iba pa nga mga sakramento. Buligi kami pagin matinumanon hit amon mga buruhaton ha parokya nga kitaon namon nga ini paagi hin pagpasamwak han maupay nga sumat. Amen.
(Balika an Responsorio)
IKADUHA NGA ADLAW
(Managdi han Pahiuna nga Pag-ampo)
Makagarahum nga Amay, gintagan mo hi San Lorenzo Ruiz hin kaupod nga mga kapadian nga nag-ataman han iya kaupayan. Ginpanalipdan hiya nira han ginbutang-butangan hiya hin sala han pagpatay ha Binondo ngan ginaghat hiya pag-upod ha Japan. Gin-aampo liwat namon it amon mga kapadian nga matagan hira hin kaangayan nga kusog pag-ataman hit kaupayan han mga tawo nga ira ginmamangno-an. San Lorenzo Ruiz, Bendisyoni ngan ig-ampo it amon mga kapadian nga magin giya namon hira hit mga buruhaton ha parokya. Magin susgaranan unta hira hit pagtuo ngan paghigugma, lamrag hit amon kumunidad ngan kapawa hit paghigugma ha kalibutan. Amen.
(Balika an Responsorio)
IKATOLO NGA ADLAW
(Managdi han Pahiuna nga Pag-ampo)
Makagarahum nga Amay, ginbendisyunan Mo hi San Lorenzo Ruiz hin paghigugma han iya trabaho sugad han iya pagtuman han iya mga responsabilidad kumo usa nga uyamot ngan tangkod nga sacristan. Pinaagi hit amon mga trabaho, mahurma unta it amon mga talento ngan amon mga kakayahan. Pakusga kami nga matuman namon it mga ayat hit amon panginabuhi, ngan makapaghatag kami hin trabaho hit mga waray panginabuhi. San Lorenzo Ruiz, usa ka liwat nga taga notary, ig-ampo mo kami ha atubangan han trono han Gihahataasi, nga magkamay-ada kami desente nga panginabuhi para makahatag kami hit panginahanglan hit amon pamilya. Amen.
(Balika an Responsorio)
IKA-UPAT NGA ADLAW
(Managdi han Pahiuna nga Pag-ampo)
Makagarahum nga Amay, ginbendisyunan Mo hi San Lorenzo Ruiz hin malipayon nga pamilya nga naghatag ha iya hin suporta, bisan kun ginikan hiya ha Japan para makaiwas han diri kaangayan nga pag-aresto. Ginpakusog mo an kasingkasing han iya asawa ug mga anak para ibutang nira an ira pagtapud ha Imo samtang harayo hi Lorenzo ha ira.
San Lorenzo Ruiz, an imo kinabuhi naipapakita yana pinaagi han mga Filipino nga mga amay hit pamilya nga nagpapakabuhi ha langyaw nga mga nasud para masuportahan it ira pamilya. An kawara han mga amay han pamilya nagbubunga hin damo nga mga problema. Ig-ampo mo kami ha trono han Gihahataasi nga pakusgon an pagtuo han mga iroy ngan mga anak para mapakusog it ira relasyon hit ira asawa ug amay. Amen.
(Balika an Responsorio)
IKALIMA NGA ADLAW
(Managdi han Pahiuna nga Pag-ampo)
Makagarahum nga Amay, ginbendisyunan Mo hi San Lorenzo Ruiz hin paghigugma kan Maria, amon Iroy. Binulig hiya hin usa nga grupo nga nagsaad pag-ampo han Santos nga Rosaryo ngan pagpalangbo hini nga debosyon ngadto ha iba. It paghigugma kan Maria magpakusog unta hit amon paghigugma ha Imo. San Lorenzo Ruiz, buligi kami paghigugma kan Maria para pinaagi ha iya, maharani kami kan Hesus. Pasu-a an amon mga kasingkasing nga higugma-on namon an Santos nga Rosaryo ngan hin pag-ampo hini kada adlaw para pirmi kami mahibulig han makagarahum nga pangamaya han Iroy han Ginoo. An imo paghigugma kan Maria makapagdugang hit amon debosyon ha iya. Amen.
(Balika an Responsorio)
IKAUNOM NGA ADLAW
(Managdi han Pahiuna nga Pag-ampo)
Makagarahum nga Amay, ginbendisyunan Mo hi San Lorenzo Ruiz hin mga kaupod nga nakapaghatag hin kusog para bumaya han kalugaringon nga nasud ngan ihalad an ira kinabuhi pagpasamwak han maupay nga sumat ha langyaw nga nasud ngan bisan ha delikado nga mga lugar sugad han Japan. An pagasamwak han maupay nga sumat amo an kalipayan hini nga mga Dominikano nga kapadian nga ginbayaan an ira kalugaringon nga nasud nga waray paghunahuna nga makakabalik pa. Karuyag namon pagsubdon an ira hul-os nga pagsakripisyo han pagpasamwak han maupay nga sumat. San Lorenzo Ruiz, gindara nimo ha imo kasingkasing an maupay nga sumat, binuligan han pagpasubad han mga kaupod nga misyonero ngan hira an nagtutdo ha imo nga an pag-ula han kinabuhi para han pagpasamwak han maupay nga sumat amo an gi-uupayi han ngatanan nga mga desisyon. Pakusga an amon paghigugma han misyon ngan pagsuporta han mga Pilipino nga mga misyonero nga aadto ha langyaw nga nasud. Amen.
(Balika an Responsorio)
IKAPITO NGA ADLAW
(Managdi han Pahiuna nga Pag-ampo)
Makagarahum nga Amay, ginbendisyunan Mo hi San Lorenzo Ruiz han grasya han pagkamartyr. Usa ini nga pribilihiyo nga imo ginhahatag hin pipira la nga imo mga pinili. Bisan kun it tawag ha amon ngatanan amo an pag-ukoy han amon pagto-o ha kada adlaw hit amon kinabuhi, hi kami liwat gin-aaghat nga magin martyr para ha Imo, ha ngaran hit paghigugma, pag-ilob para hit iba labi na an nanginginahanglan. Amay naman hatagi kami hin grasya han pag-ilob.
San Lorenzo Ruiz, an imo pagkamatay para kan Kristo makapaghatag unta ha amon hin kusog pagserbisyo hit amon igkasitawo nga waray ginlala-uman nga kabalyo; pagpasaylo ngan pag-intindi hit iba nga may pag-ilob ngan kalooy, ngan paghigugma ha iba hin waray sukol, nga pasudlon unta kami han langitnon nga puroy-anan han Amay, sugad han pagkarawat ha imo han iya langitnon nga paghigugma. Amen.
(Balika an Responsorio)
IKAWALO NGA ADLAW
(Managdi han Pahiuna nga Pag-ampo)
Makagarahum nga Amay, ginbendisyunan Mo hi San Lorenzo Ruiz han grasya han pagkamatinumanon. Ura-ura an iya pag-ilob ngan an mga pakuri nga iya gin-antos labaw pa han tawhanon nga pag-ilob. Kundi bisan pa hiya dugu-an nga ginpakurian dida hin mabaho nga ukad, padayon niya gintug-an an iya pagtuo ngan nagpamulong nga bisan pa sakayukot it iya kinabuhi, malipayon nga kaburut-on niya ihahalad ini ha Imo. Hatagi kami hin sugad nga pag-ilob pagdumiri han mga paghugay ha amon kinabuhi. San Lorenzo Ruiz, pakusga kami nga magpabilin kami kamailob hit amon pakipagbisog hit sala ngan panulay. Tagi kami han grasya pagdumiri han mga tawag han kalibutanon nga kalipayan ngan masayon nga kinabuhi. Amen.
(Balika an Responsorio)
IKASIYAM NGA ADLAW
(Managdi han Pahiuna nga Pag-ampo)
Makagarahum nga Amay, ginbendisyunan Mo hi San Lorenzo Ruiz hin mga kaupod nga mga martyr nga nag-aghat, nagpakusog, ngan nag-ampo han ira mga kaupod ngada han pagpataya ha ira. Namatay hira nga nagkakanta han mga salmo ha Imo ngaran, puno hin paglaum nga makaupod Ka han ginhadian nga ginsaad ha ngatanan nga magtinu-ohon. An kinabuhi ha kadayunan an nagpuno han ira mga kasingkasing samtang ira gin-iilob an makalilisang nga mga pagpakuri. San Lorenzo Ruiz, updi kami hini nga amon paglalakaton hini nga kalibutan nga luhaan, nga it amon kauhaw hit kinabuhi nga dayon mag-angkon ha amon, ngan pinaagi ha imo, ini nga amon hingyap hit kinabuhi nga dayon mapakusog pa, para diri na makaulang it mga pagpakuri ha amon para kan Hesus. Paluraba ha amon it mashalarum nga paghigugma ha langit ngan an hingyap nga makadangat kami hini nga puruy-anan. Amen.
Source: Novena St. Lorenzo Ruiz, First Filipino Saint; St. Pauls
Bình luận